जनादेश, काठमाण्डौं । आज आषाढ शुक्ल पूर्णिमाका नामले पनि चिनिने गुरु पूर्णिमा आज देशभर मनाइँदैछ । यस शुभ दिनले हामीलाई शिक्षा र बुद्धिको उपहार प्रदान गर्ने शिक्षकहरूप्रति गहिरो श्रद्धा राख्दछ।
वैदिक कालदेखि नै यस अवसरमा महाकाव्य ग्रन्थ महाभारतका पूज्य लेखक वेदव्यासको जन्मजयन्तीको स्मरणमा व्यास जयन्ती मनाइँदै आएको छ। वेदव्यासको वेदान्त, अथर पुराण, र उपनिषद जस्ता धार्मिक ग्रन्थहरूका लेखहरूद्वारा हिन्दू संस्कृतिमा गहिरो योगदान पुराएको छ । जसले गुरु पूर्णिमाको ठूलो महत्त्वमा दर्शाउछ।
संस्कृतमा गुरु शब्दले गहिरो अर्थ छ, जसले अन्धकारलाई हटाउने र ज्ञानको मार्गलाई उज्यालो पार्ने व्यक्तिको प्रतीक हो। गुरु भनेको अज्ञानतालाई हटाएर आफ्ना चेलाहरूलाई ज्ञान दिने ज्योति हुन्।
गुरु पूर्णिमामा परम्परा अनुसार शिष्यहरूले आफ्ना गुरुहरूलाई विभिन्न मिठाई सगुन चढाएर र उनीहरूलाई आमा र बुबा सरहका व्यक्ति मानेर अत्यन्त श्रद्धापूर्वक व्यवहार गर्छन्। यो आफ्नो जीवनमा शिक्षा, सीप र बुद्धि प्रदान गर्ने शिक्षकहरूप्रति गहिरो कृतज्ञता र सम्मानको संकेत हो। यो परम्परादेखि चली आएको छ ।
हरेकवर्ष असार शुक्ल पूर्णिमाको पावन दिनमा गुरु पूर्णिमा पर्व हर्षोल्लासका साथ मनाइन्छ । विद्यार्थीहरूले चूडाकर्म अनुष्ठानमा भाग लिन्छन्, जहाँ उनीहरूलाई गायत्री मन्त्र प्रदान गरिन्छ । विद्यार्थीहरूले ज्ञान र सीपहरू प्रदान गर्ने गुरुहरूप्रति उनीहरूको सम्मान देखाउँछन्।
व्यासलाई आठ चिरञ्जीवीहरू (अमर) मध्ये प्रमुखको रूपमा स्वीकार गर्दै र उनलाई परम गुरुको रूपमा सम्मान गर्दै पूर्णिमालाई गुरु पूर्णिमाको रूपमा मनाइन्छ।
प्रसिद्ध पशुपतिनाथ मन्दिरमा आजको दिनमा वर्षको एक पटक गुरु दक्षिणा मूर्तिको पूजा आराधना गरिन्छ । यो सैद्धान्तिक, प्राविधिक, आध्यात्मिक वा योगिक सबै क्षेत्रमा शिक्षकको भूमिकाको प्रतीक हो। कुनै पनि प्रकारको शिक्षाको प्रारम्भ गुरुको मार्गदर्शन बिना अपूर्ण मानिन्छ।
पवित्र धर्मग्रन्थहरूमा, गुरुहरूले अत्यन्त आदरको स्थान राख्छन्, प्रायः गुरु ब्रह्मा, गुरु विष्णु र गुरुदेव महेश्वरको रूपमा वर्णन गरिएको छ। शास्त्रहरूले आमाबाबु र गुरुहरूलाई समान महत्त्वलाई दिने गरिन्छ।
हाम्रा गुरुहरूले शिक्षालाई अँगालेर ज्ञानको खोजीमा लाग्ने, उज्यालो भविष्यको बाटो तयगर्ने मार्ग प्रदान गरुन।
